શું તમે ભદ્રના કિલ્લામાં માતા ભદ્રકાળીના હાથનું નિશાન જોયું છે? તો જાણો આ રહસ્યમય વાર્તા પાછળનું રહસ્ય..

અમદાવાદના ભદ્રકાળી મંદિર સાથે જનતાનો ધર્મ જોડાયેલો છે. હાલના નગરદેવી ભદ્રકાળી મંદિરમાં ભક્તોની ભીડ છે.

વહેલી સવારથી ભદ્રકાળીના દર્શન કરવા ઘણા ભક્તો એકઠા થયા હતા. અમદાવાદના ઐતિહાસિક અને સૌથી જૂના નગરદેવી ભદ્રકાળી મંદિર સાથે અસંખ્ય લોકકથાઓ જોડાયેલી છે.

દંતકથા અનુસાર નગરદેવી મા ભદ્રકાળી અમદાવાદ છોડવા જઈ રહી હતી. તે પછી મા ભદ્રકાળીએ દરબા બંધ કર્યા અને ત્યારથી માં ભદ્રકાળી ભદ્ર કિલ્લામાં થાકી ગઈ અને કિલ્લાના દરવાજા પર હાથ મૂક્યો. જ્યારથી મા ભદ્રકાળીના હાથની છાપ બનાવવામાં આવી છે.

કિલ્લા પર માતાનો હાથ.. એક જૂની લોકવાર્તા મુજબ ભદ્રકાળી અમદાવાદથી નગરદેવી જતી હતી.

પછી મા ભદ્રકાળીએ દરવાજો બંધ કરી દીધો અને ત્યારથી મા ભદ્રકાળી ભદ્રના કિલ્લામાં થાકી ગઈ. તેણીએ તેના હાથ કિલ્લાના દરવાજા પર મૂક્યા. તે ક્ષણથી માતા ભદ્રકાળીના હાથની છાપ પાછળ રહી ગઈ હતી.

13મી સદીનું મંદિર..  મંદિરની સ્થાપના 13મી સદીમાં વાઘેલા વંશના રાજા કર્ણદેવ દ્વારા કરવામાં આવી હતી. કર્ણદેવે અશ્વલી ભીલને હરાવ્યા અને સાબરમતીના કિનારે કર્ણાવતી શહેરની સ્થાપના કરી. અહમદશાહ બાદશાહ ઈ.એસ. આ કિલ્લો 1411માં અમદાવાદ શહેરની સ્થાપના વખતે બાંધવામાં આવ્યો હતો.

અને આ કિલ્લાની રક્ષક નગરદેવી માતા ભદ્રકાલી કહેવાતી. મુઘલ સુબા આઝમ ખાન પણ મા ભદ્રકાળી દરમિયાન દરેક નવરાત્રિમાં પોતાની માતાને નમન કરતા હતા. તો ભગવાન સ્વામિનારાયણ અમદાવાદ આવ્યા ત્યારે તેમણે પણ નાગરદેવીના દર્શન કર્યા હતા.

વાઘેલા વંશના રાજા કર્ણદેવે આશરે 13 મી સદીમાં આ મંદિરની સ્થાપના કરી હતી. કર્ણદેવે આશાવલી ભીલને પરાસ્ત કરી સાબરમતી કિનારે કર્ણાવતી નગરી સ્થાપી. અહમદશાહ બાદશાહે ઈ.સ. 1411 માં અમદાવાદ શહેર વસાવ્યું ત્યારે કિલ્લો બનાવ્યો હતો.

અને આ કિલ્લાની રક્ષા કરતાં નગરદેવી માતા ભદ્રકાળી કહેવાયાં. મા ભદ્રકાળીનો પરચો થતાં મુઘલ સુબા આઝમખાન પણ દર નવરાત્રિમાં માતાને ચૂંદડી ચઢાવતા હતા. તો ભગવાન સ્વામિનારાયણ અમદાવાદ આવ્યા ત્યારે તેમણે પણ નગરદેવીનાં દર્શન કર્યા હતા.

આઠમનું મહત્વ.. નવરાત્રિમાં આઠમના દિવસે ભદ્રકાળી મંદિરનું અનેરુ મહત્વ હોય છે. કે અમદાવાદમાં ભદ્રકાળી માતાજી નગરદેવી તરીકે સાક્ષાત બિરાજમાન છે. નવરાત્રીમાં 64 જોગણીઓ બહાર ફરવા નીકળે છે. જેથી ભક્તો માતાજીના આશિર્વાદ લેવા અને પોતાની મનોકામના પૂર્ણ થાય.

તે હેતુથી માતાજીના દર્શને આવતા હોય છે અને દિલથી માતાજીના દર્શન અને સેવા કરે છે. આઠમ અને નોમના દિવસે માતાજીના દર્શનનો લાહવો લેવા જેવો છે. જેથી ભક્તોની ભારે ભીડ આઠમ અને નોમમાં રહે છે. ભદ્રકાળી મંદિરે રાત્રે આઠમનો હવન શરુ થશે જે સવારે પૂર્ણ થશે.

આઠમ અને અમાવસ્યાના દિવસે માતાના દર્શનનો લાભ લેવા જેવો છે. જેથી અષ્ટમી અને અષ્ટમી પર ભક્તોની ભારે ભીડ રહે છે. આથમનો હવન રાત્રે ભદ્રકાળી મંદિરમાં શરૂ થશે અને સવારે પૂર્ણ થશે.જેમાં એક લોકવાયકામાં માતાજીના હાથ સાથે જોડાયેલી છે.

દિવાળીનાં એક દિવસ પૂર્વે અમદાવાદનાં સહુથી જુના અને સસ્તા ભદ્ર પાથરણા બજાર ખાતે છેલ્લા ઘડીની ખરીદી કરવા માટે માનવ મહેરામણ ઉમટી પડ્યું હતું. ભદ્ર ખાતે ગુજરાતનાં તમામ જિલ્લાઓ અને અમદાવાદ મહાનગરથી ખરીદી કરવા ઉમટી પડતા અનોખો નજારો સર્જાયો હતો.